Türkiye Coğrafyası

Türkiye toprakları, 36-42° Kuzey enlemleri ve 26-45° Doğu boylamları arasında yer alır. Doğusu ile batısı arasında 76 dakikalık bir zaman farkı vardır. Şekli kabaca bir dikdörtgeni andırır ve genişliği 1.660 kilometredir. Göller ve adalar dahil kapladığı gerçek alan 814.578 km², izdüşüm alanı ise 783,562 km²’dir. Türkiye’ye ait bu iki yüzölçüm değeri arasındaki farkın büyüklüğü, arazinin dağlık ve engebeli olmasından kaynaklanır.

Türkiye toprakları, 7 coğrafi bölgeye ayrılmıştır. Marmara Bölgesi %8.5, Ege Bölgesi %12, Akdeniz Bölgesi %16, İç Anadolu Bölgesi %18, Karadeniz Bölgesi %18, Doğu Anadolu Bölgesi %21, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ise %7.5 yer tutmaktadır. Trakya bölgesinin yüzölçümü 24.370 km²’dir. Türkiye’nin kara sınırlarının uzunluğu 2.753 km, adalar dahil sahil uzunluğu 8.333 kilometredir. Kara parçalarının toplam alanı 770.760 km², su alanlarının toplam alanı ise 9.820 km²’dir.

DAĞLAR:

Ülkenin yarısından fazlası, yükseltisi 1.000 metreyi aşan yüksek alanlardan oluşur. Türkiye’nin ortalama yüksekliği 1141 metredir. Yaklaşık üçte biri orta yükseklikteki ovalar, yaylalar ve dağlar, %10’u da alçak alanlarla kaplıdır. En yüksek ve dağlık alanlar doğu kesiminde yer alır. Kuzey kesimini Kuzey Anadolu Dağları; güney, doğu ve güneydoğu kesimlerini de Toroslar kaplar. Ülkenin en yüksek noktası, Ağrı Dağı‘nın 5.137 metreye erişen doruğudur. Onu 4.170 metre rakımıyla Hakkari‘deki Cilo Dağı ve 4.049 metre rakımıyla da Bitlis‘teki Süphan Dağı takip eder.

DEPREM KUŞAĞI:

Türkiye, dünyanın önemli deprem kuşaklarından biri olan Alp-Himalaya Kuşağı üzerindedir.^[4] Kuzey Anadolu fayı boyunca 1939 yılından bu yana pek çok büyük ve yıkıcı deprem yaşanmıştır.^[5]

1939 yılında Erzincan‘da yaşanan 7.9 büyüklüğündeki deprem, Türkiye tarihinin gördüğü, büyüklük olarak birinci, ancak yıkım, zarar ve ölüm bakımından ikinci en şiddetli ve en büyük deprem olarak. Deprem sonucunda 30 binden fazla kişi hayatını kaybetmiş ve 100 binden fazla kişi yaralanmıştır.

2023 yılında 6 Şubat saat 04.17’de, Kahramanmaraşmerkezli, en çok da Hatay’a zarar veren 7.8 Mw. ve 9 saat sonra 7.6 Mw. büyüklüğünde 2 büyük deprem olmuştur. 10.000+ artçı (en büyüğü 6.7) olmuştur. 2 hafta sonra 20 Şubat’ta 6.4 büyüklüğünde kısa süreli güçlü bir deprem daha olmuştur. Bu depremler sonucunda Türkiye ve Suriye’de toplam ortalama 50.000+ kişi hayatını kaybetti. 230.000+ insan da yaralandı. Türkiye 84 Milyar Dolar maddi zarara uğradı. Binlerce bina yıkıldı, yolların kullanımı zorlaştı ve OHAL ilan edildi. Bu depremler Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki en çok zarar veren 1. deprem olarak kayıtlara geçti.

7.2 büyüklüğündeki 1999 Düzce Depremi‘nde ise 845 kişi ölü ve 4.948 kişi yaralanmıştır.

İKLİM:

Türkiye’de başlıca görülen üç iklim Karasal iklim, Akdeniz iklimi ve Karadeniz iklimidir.

Karasal iklimde yazlar sıcak ve kurak geçerken, kışlar soğuk ve kar yağışlı geçer. Türkiye’nin büyük bölümü (İç Anadolu, Doğu Anadolu, Güneydoğu Anadolu) karasal iklimi yaşamaktadır. Akdeniz ikliminde de yazlar sıcak ve kurak, kışlar ılık ve yağışlı geçer. Akdeniz Bölgesi, Ege Bölgesi ve Marmara‘nın bir bölümü bu iklimi yaşamaktadır. Karadeniz ikliminde ise çoğu mevsim yağışlı geçer. Karadeniz Bölgesi‘nin tamamı bu iklime hakimdir.

DİN:

Türkiye’de din, çeşitli dini inançlardan oluşmaktadır. Ülkedeki en yaygın dinin İslam olduğu şüphesizdir. Ancak bu oranın ne kadar olduğu ve ülkedeki diğer inançların istatistikleri de değişkenlik gösterebilmektedir. ABD‘li araştırma şirketi Pew‘in 2012 yılında hazırladığı bir rapora göre Türkiye’deki Müslüman oranı %98’dir.^[17] Ipsos‘un 2016 yılı anketi, bu oranın %82 olduğunu söyler.^[18] Son olarak, Optimar‘ın 2019 yılında yayımladığı ankete göre Müslüman oranı %89,5’tur.^[19]

Türkiye, demografik bilgiler doğrultusunda dünyadaki Müslüman ülkelerden biridir. 2010 yılı bilgilerine göre ülke nüfusunun yaklaşık %0,5’i gayrimüslimdir, ve bunların %0,4’ü Hristiyandır. 2018 yılı verilerine göre ise ülkede 15.000 civarında Yahudiyaşamaktadır.

Ülkede 21 bin civarında da Bahai yaşamaktadır. Budizm, Hinduizm, Tengricilik, Şamanizm, Zerdüştlük ve Taoizm dinlerinden de azınlık mensuplar bulunmakta, ancak bunların sayısı kesin olarak bilinmemektedir.